Profesor zwyczajny w Katedrze Edytorstwa i Literatury Polskiej UMK (Wydział Humanistyczny). W 1986 roku ukończył filologię polską na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, uzyskując honorowy tytuł „Primus inter pares”. W 1994 roku na Wydziale Humanistycznym UMK obronił pracę doktorską przygotowaną pod kierunkiem doc. dr hab. Antoniny Bartoszewicz, w 2001 roku zamknął przewód habilitacyjny na Wydziale Filologicznym tegoż uniwersytetu. Był stypendystą Ministerstwa Oświaty Rządu Austriackiego, odbył staż naukowy oraz uczestniczył w zajęciach szkoły językowej na Uniwersytecie Wiedeńskim. W latach 1993–1999 sześciokrotnie przebywał na stypendiach w Paryżu (Sorbona IV, Biblioteka Polska). Założyciel miesięcznika „Przegląd Artystyczno-Literacki” i jego redaktor naczelny (w latach 1992–1996, 2002). W latach 2001–2006 pełnił funkcję prezesa toruńskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Redaktor serii naukowej „Biblioteka Filologiczna”, „Problemy Tekstologii i Edytorstwa Dzieł Literackich”, Przewodniczący Rady Naukowej ogólnopolskiego punktowanego czasopisma naukowego „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” (w latach 2011–2017 redaktor naczelny czasopisma). Jako członek komitetu redakcyjnego powołanego przez Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie uczestniczył w pracach nad Słownikiem polskiej krytyki literackiej (kierownik projektu). W latach 2005–2008 był prodziekanem Wydziału Filologicznego UMK. Do 1 października 2019 roku pełnił obowiązki kierownika Zakładu Tekstologii i Edytorstwa Dzieł Literackich. Od 2008 roku pracuje również na stanowisku dyrektora Wydawnictwa Naukowego UMK. W ramach grantu ministerialnego (NPRH) kierował projektem badawczym Dzieła zebrane Zygmunta Krasińskiego. Nowe wydanie krytyczne. Od 2012 roku profesor tytularny w zakresie nauk humanistycznych, a od 2017 roku profesor zwyczajny na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prywatnie: zakręcony na punkcie winyli i Marcela Prousta, szalony maratończyk i niepoprawny romantyk.
Kontakt: mistrzy@umk.pl
ORCID ID: 0000-0003-2020-656X
Zainteresowania naukowe:
- historia literatury i kultury XIX wieku
- historia krytyki literackiej
- historia idei i nauki
- pogranicza literatury i filozofii oraz literatury i muzyki
- krytyka tekstu i edytorstwo naukowe
- literatura współczesna
Monografie:
- Existence, Aesthetics, Criticism. Studies in Polish Romanticism, Toruń 2020.
- Music and Infinity. Studies in Polish Romanticism, Toruń 2016.
- Romantyczne sfery muzykalne. Literackie konteksty idei „musica instrumentalis”, Toruń 2010.
- Romantyczna nieskończoność. Studium identyfikacji pojęcia, Toruń 2010.
- Elzenberg i literatura, Toruń 2003.
- Mickiewicz wśród krytyków. Studia o przemianach i formach romantycznej krytyki w Polsce, Toruń 2001.
- Michał Podczaszyński. Zapomniany romantyk, Toruń 1999.
- Działalność krytycznoliteracka Maurycego Mochnackiego, Toruń 1994.
Opracowania edytorskie:
- W. Irving, Księga szkiców pana Geoffreya Crayona, wstęp A. Markuszewska i M. Strzyżewski, przypisy A. Markuszewska, Toruń 2023 (w druku).
- Z. Krasiński, Oeuvres en français. Prose poétique suivi de Écrits politiques et critiques, édition critique par Mirosław Strzyżewski, Joanna Pietrzak-Thébault et Agnieszka Markuszewska, Paris 2021, Classiques Garnier, Bibliothèque du XIXe siècle, ss. 551.
- Z. Krasiński, Dzieła zebrane. Nowe wydanie, t. 1-8, pod redakcją naukową M. Strzyżewskiego, Toruń 2017.
- Z. Krasiński, Władysław Herman i dwór jego. Powieść historyczna z dziejów narodowych XI wieku, opracowanie edytorskie M. Strzyżewski, współpraca B. Linsztet i M. Rajewska, Toruń 2017 (jako tom 5 Dzieł zebranych Z. Krasińskiego).
- Aparat krytyczny, pod redakcją M. Strzyżewskiego i A. Markuszewskiej, Toruń 2017 (jako tom 8 Dzieł zebranych Z. Krasińskiego).
- M. Mochnacki, Rozprawy literackie, seria BN I, nr 297, Wrocław 2000 (wyd. 2, seria: „Skarby Biblioteki Narodowej”, Wrocław 2004).
Ważniejsze prace w przygotowaniu:
- nowa edycja korespondencji Maurycego i Kamila Mochnackich do rodziców
- Polska krytyka literacka okresu Wielkiej Emigracji (1832–1848) we Francji. Antologia
- hasła osobowe dla Słownika polskiej krytyki literackiej 1764–1918 (część druga) w ramach grantu NPRH (nr 11H 17 0213 85, lata realizacji: 2018–2022).
Redakcja naukowa książek i czasopism:
- Zygmunt Krasiński w Europie. Rekonesans, red. A. Markuszewska i M. Strzyżewski, Toruń 2022.
- „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2021, nr 1 (19): Tradycja a wymogi współczesności w pracy edytora, pod red. M. Strzyżewskiego.
- Zygmunt Krasiński. „Varia” tekstowe i tekstologiczne, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń 2016.
- Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Terminy – pojęcia – zjawiska – przekroje, t. 1-2, pod red. J. Bachórza, G. Borkowskiej, T. Kostkiewiczowej, M. Rudkowskiej i M. Strzyżewskiego, Toruń–Warszawa 2016.
- „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2014, nr 1 (6): Zygmunt Krasiński – edycje i interpretacje, pod red. M. Strzyżewskiego.
- Zygmunt Krasiński. W świetle i cieniu myśli romantycznej, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń 2014.
- „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2012, nr 2 (3): Autografy i edycje. Wokół tekstów Zygmunta Krasińskiego, pod red. M. Strzyżewskiego.
- Dyskursy krytycznoliterackie. Wokół „Słownika polskiej krytyki literackiej 1764–1918”, t. 2, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń 2012.
- „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2011, nr 1 (1): Dziewiętnastowieczne edycje, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej i M. Strzyżewskiego.
- K. Górski, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, redakcja naukowa i wstęp M. Strzyżewski, Toruń 2011.
- Rozmaitości warsztatowe, pod red. M. Strzyżewskiego, M. Lutomierskiego i J. Zyśk, Toruń 2010.
- Polska krytyka literacka w XIX wieku, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń 2005.
Wybrane publikacje najnowsze:
- Europejski romantyk z Polski. Portret subiektywny hrabiego Zygmunta, w: Zygmunt Krasiński w Europie. Rekonesans, red. A. Markuszewska i M. Strzyżewski, Toruń 2022, s. 11–36.
- Comte Zygmunt Krasiński. Un Européen venu de Pologne, w: Z. Krasiński, Oeuvres en français. Prose poétique suivi de Écrits politiques et critiques, édition critique par Mirosław Strzyżewski, Joanna Pietrzak-Thébault et Agnieszka Markuszewska, Paris 2021, s. 9–25.
- O szaleństwie edytorów w perspektywie ratio i praxis, „Pamiętnik Literacki” 2020, z. 4, s. 45–56.
- Zmagania edytora korespondencji XIX-wiecznej. O rękopisach listów Antoniego Walewskiego i Stefana Dembowskiego z archiwum rodzinnego Mochnackich, „Pamiętnik Literacki” 2020, z. 3, s. 85–99.
- Nieznane archiwum rodzinne Mochnackich, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2019, nr 1 (15): Intymistyka a edytorstwo. Do XIX wieku, red. A. Markuszewska, s. 163–176.
- O nowej edycji „Dzieł” Zygmunta Krasińskiego, w: Zygmunt Krasiński. Życie czy literatura?, pod red. A. Markuszewskiej, Toruń 2019, s. 467–480.
- Konrad Górski. Ostatni taki Mistrz?, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2018, nr 1 (13): Problemy edycji literatury XIX i XX wieku, pod red. D. Pachockiego, s. 73–79.
- Krytyka literacka na estetycznym marginesie „Listów z Krakowa” Józefa Kremera (uzupełnienie stanu badań), w: Józef Kremer (1806–1875). Studia i materiały, red. U. Bęczkowska, R. Kasperowicz, J. Maj, Kraków 2016, s. 341–368.
- Krytyka w poszukiwaniu nowoczesności (romantyczny przewrót w Warszawie 1825–1830), w: Romantyzm warszawski 1815–1864, pod red. O. Krysowskiego, Warszawa 2016, s. 57–90.
- Słowacki odkrywany na nowo, „Pamiętnik Literacki” 2016, z. 4, s. 223–226 [rec. naukowa książki: J. Słowacki, Dziennik z lat 1847–1849, oprac. J. Brzozowski, Wrocław 2012].
- Genewskie „wypracowanie gimnazjalisty”, w: Zygmunt Krasiński. „Varia” tekstowe i tekstologiczne, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń 2016, s. 9–54.
- Nieskończoność, hasło w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Terminy – pojęcia – zjawiska – przekroje, t. 2: N–Z, pod red. J. Bachórza, G. Borkowskiej, T. Kostkiewiczowej, M. Rudkowskiej i M. Strzyżewskiego, Toruń–Warszawa 2016, s. 54–70.
- Krytyka literacka w romantyzmie, hasło w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Terminy – pojęcia – zjawiska – przekroje, t. 1: A–M, pod red. J. Bachórza, G. Borkowskiej, T. Kostkiewiczowej, M. Rudkowskiej i M. Strzyżewskiego, Toruń–Warszawa 2016, s. 617–635.
- „Weltliteratur” a poezja narodowa. Komparatystyczne dylematy w krytyce literackiej Maurycego Mochnackiego, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, rok VIII (L) 2015, s. 449–464.
- Krasiński w więzieniu Chillon. Szkic podróżny z „fragmentami” szwajcarskimi w tle, w: Zygmunt Krasiński. Światy poetyckie i artystowskie, pod red. A. Markuszewskiej, Toruń 2014, s. 267–287.
- Zygmunt Krasiński w okowach komentarzy. Uwagi o stanie badań nad szwajcarskim okresem życia i twórczości, w: Zygmunt Krasiński. Dylematy egzystencji – problemy biografii, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej, Toruń 2014, s. 251–270.
- Listy „prawie recenzenckie” Mickiewicza, w: Mickiewicz niedoczytany… Korespondencja poety w perspektywie współczesnej, pod red. E. Hoffmann-Piotrowskiej, A. Fabianowskiego i T. Jędrzejewskiego, Warszawa 2014, s. 175–190.
- Pierwsze „wielkie słowo” było i musiało być „dźwiękiem”. Nowa edycja zapisków pamiętnikarskich Stanisława Morawskiego, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2013, nr 2 (5): Wokół typografii i idei pięknej książki, pod red. M. Pest, s. 107–116.
- Kraszewski jako krytyk literacki (uwagi o stanie badań – wstępne rozpoznania – postulaty), w: Kraszewski. Poeta i światy, pod red. T. Budrewicza, E. Ihnatowicz i E. Owczarz, Toruń 2012, s. 147–170.
- Dzieła literackie Zygmunta Krasińskiego. Nowe wydanie krytyczne (założenia ogólne – metodyka pracy – cel edycji), „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2012, nr 2 (3): Autografy i edycje. Wokół tekstów Zygmunta Krasińskiego, pod red. M. Strzyżewskiego, s. 5–10.
- O potrzebie poszukiwania nowego modelu edycji krytycznej dzieła literackiego (wybrane przesłanki do dyskusji), w: Europejski kanon literacki. Dylematy XXI wieku, pod red. E. Wichrowskiej, Warszawa 2012, s. 289–300.
- Grupa literacka Mochnackiego, w: Dyskursy krytycznoliterackie. Wokół „Słownika polskiej krytyki literackiej 1764–1918”, t. 2, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń 2012, s. 77–98.
- Pigoń – Górski. Starcie edytorskich gigantów w „umysłowym turnieju”, opracowanie tekstologiczne M. Strzyżewski, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2011, nr 1 (1): Dziewiętnastowieczne edycje, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej i M. Strzyżewskiego, s. 69–84.
- Sztuka edytorska – uczucie bez wzajemności, wstęp w: K. Górski, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Toruń 2011.
- Sztuka edycji – dziś (tezy do dyskusji), „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2011, nr 1 (1): Dziewiętnastowieczne edycje, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej i M. Strzyżewskiego, s. 7–12.
- Much ado about Chopin. Discussion in the Warsaw press from 1830, „Interdisciplinary Studies in Musicology” 9 (for 2010), eds. M. Gmys, D. Jasińska, A. Lubońska, Poznań 2011, s. 19–29.
- Bohdan Pociej: romantyzm bez granic, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza: Biografia – Twórca – Postać”, Warszawa 2009, s. 269–276.
- Juliusz Słowacki, „Wiersze. Nowe wydanie krytyczne”, oprac. J. Brzozowski i Z. Przychodniak, Poznań 2005, „Pamiętnik Literacki” 2007, z. 4, s. 191–198.
- Mistrz i Uczeń,„Twórczość” 2004, nr 2/3, s. 213–216.
- Nieznane artykuły krytycznoliterackie Michała Grabowskiego, w: Rozmaitości warsztatowe, pod red. M. Strzyżewskiego, M. Lutomierskiego i J. Zyśk, Toruń 2010, s. 47–61 (seria: „Problemy tekstologii i edytorstwa dzieł literackich”).
- Zbiór korespondencji rodzinnej braci Mochnackich (z glosą na temat przygód edytora), w: Z warsztatu edytora dzieł romantyków, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej i M. Lutomierskiego, Toruń 2008, s. 121–138 (seria: „Problemy tekstologii i edytorstwa dzieł literackich”).
- Idea muzyki i jej znaczenie w Wielkiej Improwizacji Adama Mickiewicza, w: Ateny, Rzym, Bizancjum. Mity śródziemnomorza w kulturze XIX i XX wieku, pod red. J. Ławskiego i K. Korotkicha, Białystok 2008, s. 161–178.
- Mickiewicziana w dorobku naukowym Marii Danilewicz Zielińskiej, „Archiwum Emigracji. Studia. Szkice. Dokumenty”, Toruń 2007, z. (1) 9, s. 7–15; przedruk w: Aleksandrów – Londyn – Feijo. Maria Danilewicz Zielińska. Szkce – korespondencja – wspomnienia, pod red. B. Czarneckiej i J. Wolkiego, Rzeszów 2007, s. 7–23.
- Legenda Mochnackiego, w: Polska literatura współczesna wobec romantyzmu, red. M. Łukaszuk i D. Seweryn, Lublin 2007, s. 241–266.
- Model „biografii typowej” romantyka, w: Biografie romantycznych poetów, pod red. Z. Trojanowiczowej i J. Borowczyka, Poznań 2007, s. 103–116.
- Romantyczny apokryf. Legenda Antoniego Malczewskiego w powieści Jerzego Żurka „Biała Góra”, w: Światy przedstawione. Prace z historii i teorii literatury ofiarowane Profesorowi Jerzemu Speinie, pod red. M. Kalinowskiej, E. Owczarz, J. Skuczyńskiego i M. Wołka, Toruń 2006, s. 339–350.
- O poezji idealnej. Estetyczne rozważania Walentego Chłędowskiego, w: Poza historią, pod red. J. Lyszczyny i M. Barłowskiej, Katowice 2006, s. 86–98.
- Znaczenie wykładów paryskich Mickiewicza w kulturze polskiej (Od „Kursu Literatur” po „Summę romantyzmu”), w: W cieniu Mickiewicza, pod red. J. Lyszczyny i M. Bąk, Katowice 2006, s. 63–78.
- Skąd wziął się szalony wirtuoz w opowiadaniu „Duch jaskini” Józefa Bogdana Dziekońskiego?, w: Z problemów prozy. Powieść o artyście, pod. red. W. Gutowskiego i E. Owczarz, Toruń 2006, s. 68–83.
- Uwagi o stanie badań nad krytyką XIX wieku, w: Polska krytyka literacka w XIX wieku, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń 2005, s. 5–9.
- Język krytyki muzycznej Maurycego Mochnackiego, w: Polska krytyka literacka w XIX wieku, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń 2005, s. 55–67.
Ponadto jest autorem ponad 160 artykułów naukowych, rozpraw, szkiców, recenzji, artykułów krytycznoliterackich drukowanych m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Przeglądzie Humanistycznym”, „Zeszytach Naukowych UMK” i w książkach zbiorowych.