Utwory pomieszczone w czwartym tomie Dzieł zebranych Zygmunta Krasińskiego tylko z pozoru można obdarzyć wspólnym mianem „parapowieści” czy „próby powieściowej” (Sudolski w Mściwym karle i Masławie dostrzega „próbę stworzenia narodowej powieści frenetycznej”, „próbą powieściową” jest natomiast dla niego Sen Elżbiety Pileckiej). „Powieścią”, a nawet „próbą powieści”, na pewno nie jest Panie Kochanku. Teodoro, król borów i Gastołd przypominają z kolei jednowątkowe nowele. Z ostrożnością należy też podejść do terminologii zaproponowanej przez Juliusza Kleinera, który Pana Trzech Pagórków nazwał „powieścią pseudohistoryczną”. Zebrane w prezentowanym tomie teksty literackie nie są także „próbami fabularnymi czy próbami epickimi”, gdyż do tej grupy utworów równie dobrze można włączyć teksty wierszowane (trzeba bowiem pamiętać, że w romantyzmie wątki fabularne pojawiały się chociażby w balladach i powieściach poetyckich). Najwłaściwszą dla nich nazwą jest zatem określenie „małe formy narracyjne”, stosunkowo neutralne, opisowe i porządkujące w pewnym stopniu owe fabuły jako wymykające się jednoznacznym klasyfikacjom tradycyjnej genologii.

(fragment Wstępu autorstwa Doroty Kulczyckiej i Agnieszki Markuszewskiej)

Tom 4: Małe formy narracyjne (wstęp i redakcja naukowa Dorota Kulczycka, Agnieszka Markuszewska, współpraca edytorska Barbara Linsztet, Marcin Lutomierski, Michał Sokulski)

Spis rzeczy

Wstęp

Zasady edycji

Wykaz skrótów

Bibliografia

Małe formy narracyjne

• [Syn Botzarisa] (oprac. D. Kulczycka)
• William Wallas. Powieść (oprac. D. Kulczycka)
• Zniszczenie Ipsary. Z dzieła pana Raffenel o rewolucji Greków (oprac. A. Markuszewska)
• Joanna d’Arc. Powieść z dziejów francuskich XV wieku (oprac. D. Kulczycka)
• Pan Trzech Pagórków. Ułamki ze starego rękopismu (oprac. D. Kulczycka)
• Grób rodziny Reichstalów. Powieść oryginalna z dziejów wojny trzydziestoletniej (oprac. B. Linsztet)
• Mściwy karzeł i Masław, książę mazowiecki. Powieść narodowa (oprac. M. Sokulski)
• Teodoro, król borów. Powieść korsykańska (oprac. D. Kulczycka)
• Zamek Wilczki. Powieść (oprac. M. Sokulski)
• Gastołd. Legenda (oprac. B. Linsztet)
• Panie Kochanku. Powiastka (oprac. D. Kulczycka)
• Agaj-Han. Powieść historyczna (oprac. M. Lutomierski)
• Małgorzata z Zembocina. Powieść z dziejów ojczystych jedenastego wieku (oprac. D. Kulczycka)