Kiedy Zygmunt Krasiński zaczął pisać wiersze? Konstanty Gaszyński notował we wspomnieniowej książce zatytułowanej Zygmunt Krasiński i moje z nim stosunki:

W roku 1836, w wiośnianym miesiącu maju, w którym śpiewają słowiki, a fiołki i róże kwitną, Zygmunt po raz pierwszy zapróbował pisać wierszem. Ale że w każdym zawodzie początki są arcytrudne i każda sztuka wymaga długiej pracy i wprawy, ta pierwsza próba rymotwórcza nie bardzo się udała i ten, co miał dojść do takiej doskonałości muzycznej i artystycznej wierszowania w Przedświcie, w Ostatnim i w Psalmach przyszłości, łamać się musiał przez pięć lat blisko z mechanicznymi trudnościami miary i rytmu!

O tym, że były to wiersze „pierwsze w życiu”, Krasiński zaświadczył w liście do Gaszyńskiego, przesyłając przyjacielowi kolejne utwory do oceny. Taki też sąd upowszechnił się w literaturze przedmiotu. Zgodnie z nim wiersze autora Przedświtu powstały po publikacji jego obu arcydzielnych dramatów, kiedy Krasiński dał się już poznać jako mistrz rytmicznej prozy. A jednak nie jest to sąd prawdziwy. Wystarczy przypomnieć zachowane juwenilia poety czy wiersze wkomponowane w tekst Nie-Boskiej komedii. Może jednak Krasiński wstydził się przed Gaszyńskim dziecinnych jeszcze prób rymowania, może zapomniał o lirycznych „wstawkach” do dramatu? Nie wiemy. W każdym razie założenia przyjętego przez Jana Czubka, najbardziej znanego edytora dzieł poety, że należy w jednym tomie zebrać „utwory liryczne” tylko z lat 1833–1858, nie da się obronić. Krasiński pisał bowiem wiersze niemal przez całe życie.

(fragment Wstępu autorstwa Macieja Szargota)

Tom 1: Wiersze (opracowanie edytorskie Maciej Szargot)

Spis rzeczy

Zygmunt Krasiński. Edycja nowa

Wstęp

Układ tomu

Zasady edycji

Wykaz skrótów

Bibliografia

Wiersze

• Po całej prawie ziemi…
• Dawnych rycerzy plemię jeszcze nie wygasło…
• Cóż starożytny kruk znaczy na waszej pieczęci…
• O biedna, czegóż ja mam życzyć tobie…
• Jeśli mi kiedy przewodniczyć miały…
• Bóg mi odmówił tej anielskiej miary…
• Mogłem być z tobą na ziemi szczęśliwy…
• Do zebranych przyjaciół
• Do… (Czy pomnisz jeszcze na dożów kanale…)
• Weź ten prosty krzyż biały – niechaj strzeże ciebie…
• Serce mi pęka, światło się umyka…
• Chcę, byś mymi szkłami patrzała na ludzi…
• Dla ciebiem wszystko straciła na ziemi…
• Jak anioł spadły, leżący w piękności…
• Fala. Zwrotki do muzyki
• Tęsknota. Zwrotki do muzyki
• Tak zawsze i wszędzie…
• Hymn
• Ledwom cię poznał, już cię żegnać muszę…
  
• Noc skwarna – ciemna – piorun grzmi i bije…
• Znasz, co namiętność? czy ty wiesz, co piekło…
• Czyż z tobą wtedy raz ostatni byłem…
• Znad wód, gdzie nigdy nie zaszumią burze…
• Rozpacz – Szyderstwo – Wiara
• Nie kłuj mnie w serce wyrzuty cierpkiemi…
• A odkąd moją świętą porzuciłem…
• W jej zielniku
• Wzywam cię w boskiej wspomnienia godzinie…
• Jak przed wyrzutem, jak przed straszna winą…
• Jak sprzecznych Duchów w czarnoksięskim kole…
• Aleksandrowi Zygmunt. W chwili odjazdu – 1840 r. 29 stycznia
• Do… (Przekleństwo podłym – przekleństwo tej babie…)
• Znów żegnam ciebie, jak przeszłego roku…
• Wątp ty o wszystkim – że Bóg w niebie gości…
• Znów wraca wiosna – przeszłe wraca życie…
• Mnie smutek zabił, mnie gorzkie koleje…
• Do O.
• Zimny rozsądek w tobie się opiera…
• Ja cię nie żegnam. Przez to, co świętego…
• Zawsze i wszędzie
• Dwie piosnki
• O ziemio włoska! dziś mi nie żal ciebie…
• Wiek mój jest wiekiem bolu – przejścia – nędzy…
• Do… (Wiem, dla mnie Sybir – powróz – zgotowany…)
• Wiem – dla mnie powróz – łańcuch zgotowany…
• Kiedy kwiaty przyszłą wiosną…
• Do D…
• Do D. Po śmierci
• To miasto wiecznym, w tych grobach jest życie…
• Do duchów przy świetle księżyca
• Nadgrobek Z. K.
• Nad morzem na skale
• Listku, dziś suchy, przypomnij mi strony…
• Tak więc ciągle z burz na burze…
• W dniu, [w] którym wstaje z kolebki rok młody…
• Gdybym dziś, jutro lub dnia z tych jakiego…
• Niech moja dusza będzie cicha – czysta…
• Śmierć ciała niczym – takiej śmierci chwila…
• Im dalej idę po drodze żywota…
• Ukląkłbym może, błagał przebaczenia…
• Wczoraj już przeszło! Ja tu dziś – i szlocham…
• Nowe czasy się zbliżają…
• Adamowi Sołtanowi
• Oto paź mój magnetyczny…
• Gdy się przeszłość w duszę wnęci…
• Gdy się przeszłość w serce wnęci…
• Fantazja życia
• Smętnej nocy nade mną kir…
• W harmonijnych zwrotek rymie…
• Tam, gdzie jezior trzy na dole…
• Błękitnymi naramiennik…
• Do pani Delfiny P.
• Gdzie brzeg mórz włoskich – gdzie młodość – gdzie Święto…
• Aniele mój, a chodź, a leć…
• Tam, gdzie spokój i grób pychy…
• Do Cezarego Platera
• Konstantemu Danielewiczowi…
• Zwrotki do muzyki. Konstantemu Danielewiczowi 1842
• Już gotowe drogi strome…
• Fryburg. Po śmierci Konstantego Danielewicza
• Do ideału
• Bądź mi aniołem
• Jeszcze kielich mojej doli…
• Cny wojewodo! Oto teka spora…
• W albumie Konstantego Gaszyńskiego
• Nie tak jak dawniej – w cierniowej koronie…
• Ty wiesz, żeś piękna – ty czujesz, żeś młoda…
• O, mówcie, ludzie, jeśli wy to wiecie…
• O, nie zrywaj, co nas łączy…
• Jakże zerwiesz, co nas łączy…
• Po mękach życia – po długim pogrzebie…
• Powiedz mi, powiedz, czy z cierniów korona…
• O serce moje! wszak siła jest w tobie…
• Dla Elizy. Dopełnienie jej żądania
• Tam – gdzie wzrok twój dzisiaj kona…
• Są przeznaczenia, które trwają wiecznie…
• Tłukę się po czasie, jak po piekle Marek…
• Żem zdrowszy dzisiaj, dziękując, donoszę…
• Oto losu będzie łaska…
• Pieśń melodyjna i melancholijna…
• I ja też z światem wiecznie walczyć muszę…
• W tych kartkach kilku odnajdziesz tę duszę…
• Pannie Katarzynie w natchnienia godzinie
• Dosyć mi, dosyć nieznośnego boju…
• Ani Prometej na kaukaskich górach…
• Burzy Grom…
• I w piekle nie jest bez Bożej opieki…
• Do D. P.
• Módl ty się za mnie, gdy przedwcześnie zginę…
• Ach, serce chore na wewnętrzne rany…
• Do… (Ziemskości cień…)
• Módl się jak nicość, gdy modlisz do nieba…
• Na Sybir!
• Gdym z Alp niedawno tak spadł gracko – tęgo…
• Z rzeczy krajowych złożon upominek…
• Daj jej, o Panie, moc i spokój Ducha…
• Do kobiety
• O, wyście podli! – i takeście podli…
• Przepasana złotą szarfą…
• Cośmy kochali tak razem…
• Ja błagam ciebie – o, bądź Ty Aniołem…
• Bom garstką tu błota…
• Chciałem, byś zastał tu rzeczy duchowe…
• Gdy czyhał na mnie północny morderca…
• Kampania rzymska
• Choć pierś twa żywych synów nie porodzi…
• Przy bransoletce w dzień św. Katarzyny
• Czas
• O morze wieków! Na każdej twej fali…
• Tyś nie śmierci łup…
• Modlitwa
• Nad miastem – chmury apokaliptyczne…
• Przestroga
• Mord elektrycznym prądem się rozpostrze…
• Do Beatryczy
• Czemuż, Mistrzu, masz siwiznę…
• Pytałem raz dnia, dlaczego on jasny…
• Później czy wcześniej krzywda w Los się wciela…
• Na tej gorzkości, co jak świat przestronna…
• Świat wybawienia już sobie nie zjedna…
• Dziwnym na świecie idą rzeczy torem…
• Do Elizy
• I słowik tylko po święty Wit śpiéwa
• Nim słońce wejdzie, rosa wyżre oczy!
• W dzień św. Elżbiety
• Cokolwiek będzie, cokolwiek się stanie…
• Niech dom ten będzie tylko zacnych domem…
• W tym domu niegdyś Ursyn dobrej sprawie służył…
• Gdy w miejscu, gdzie stał domek wielkiego Ursyna…
• Tu spoczywają zwłoki…
• Do mojej Elizy
• W twoim ze śmierci ku życiu odrodzie…

Uwagi wydawcy

Objaśnienia

Indeks incipitów, tytułów autorskich, wariantowych i nadanych przez wydawców oraz kopistów