Tom 6 (vol. 1-3): Proza poetycka

Tom zatytułowany Proza poetycka w historii wydawania utworów Krasińskiego jest pierwszą edycją zbierającą wszystkie francuskojęzyczne i polskie teksty Zygmunta Krasińskiego napisane w Warszawie przed wyjazdem do Genewy, podczas pobytu w Szwajcarii i we Włoszech, powstałe pod koniec lat trzydziestych (Herburt, cykl [Modlitw], Noc letnia, Pokusa, [Album sycylijski]) oraz na początku lat pięćdziesiątych (O Jezu Chryste! Odkupicielu i Zbawicielu nasz!), które można traktować właśnie jako teksty zdominowane przez „żywioł liryczności”. Prezentowane w tomie utwory świadomie oddzielono od prozy fabularnej, narracyjnej, oderwano je od młodzieńczych „opowiadań” z wyraziście zarysowanym przebiegiem zdarzeń, tłem fabularnym, dostrzegając w nich ważną cechę wspólną: kreowanie świata fikcjonalnego w odniesieniu do kategorii liryczności i podmiotowości autora.

Pierwszy kontakt z artystycznym językiem francuskim Zygmunta Krasińskiego jest zaskakujący. Stykamy się bowiem z tekstem pełnym napięcia, widocznego równoczesnego dążenia do osiągnięcia jak największej precyzji i do szczególnej delikatności. Składnia pozostaje stosunkowo prosta, wiele jest tutaj zdań krótkich, które jednak, w języku francuskim tak lubiącym potoczystość, nie sprawiają bynajmniej wrażenia wypowiedzi urywanych czy z nagła uciętych. Innym zdaniom, często równorzędnie złożonym, udaje się nierzadko zamykać w sobie jeden pełen obraz. Bo właśnie na tworzeniu obrazów, na dążeniu do jak najbardziej precyzyjnego rysunku skupia się autorski wysiłek. Przebiega on w dużej mierze przez poszukiwanie najodpowiedniejszych słów i wyrażeń, ich gromadzenie i dobór. Bogactwo i wyrafinowanie słownictwa nie sprawiają jednak wrażenia wyłącznie leksykalnych ćwiczeń. Opis i narracja, choć prowadzona w literackim czasie historycznym (passé simple), który nieuchronnie wprowadza między tekstem a czytelnikiem duży dystans, przenikają się.

(fragment Wstępu autorstwa Agnieszki Markuszewskiej i Joanny Pietrzak-Thébault)

Tom 6: Proza poetycka (opracowanie edytorskie Agnieszka Markuszewska, tłumaczenie z języka francuskiego Joanna Pietrzak-Thébault)

Spis rzeczy (vol. 1)

Wstęp

Układ i zawartość tomu

Zasady edycji

Wykaz skrótów

Bibliografia

Proza poetycka

Rozmowa 1824-go z 1825-tym rokiem
[Rozmowa Napoleona z Aleksandrem I na Polach Elizejskich]
Sen Elżbiety Pileckiej
Parysyna. Poemat lorda Byrona. Tłumaczenie z angielskiego
[Polska]
Opisanie Jeziora Genewskiego Leman. Wyjątek z listu podróżującego Polaka
Le soleil était derrière moi… (Słońce pozostało za mną…)
Myśli Polaka przy górze Mont Blanc
Fragment d’un journal (Fragment dziennika)
Fragment d’un rêve (Fragment snu)
Le souvenir (Wspomnienie)
Sur un chemin bordé de fleurs… (Drogą okoloną kwiatami…)
Accablé de douleurs… (Przygnieciony cierpieniem…)
Les cimetières et les caveaux… (Cmentarze i groby…)
On. Ułomek z pamiętników życia młodzieńca
Les deux chevaliers (Dwaj rycerze)
Les légions polonaises (Legiony polskie)
Oh ! Que je voudrais… (Och! Jakże pragnąłbym…)
J’ai connu un homme… (Poznałem człowieka…)
La confession de Napoléon (Spowiedź Napoleona)
Le rêve d’un home blasé (Sen człowieka przesyconego życiem)
Le printemps et le prisonnier (Wiosna i więzień)
Moïse (Mojżesz)

Spis rzeczy (vol. 2)

Góra Jamanu
Spadek Aar
Journal (Dziennik)
Le coucher du soleil sur le Mont-Blanc. Extrait du journal d’un voyageur (Zachód słońca nad Mont Blanc. Wyimek z dziennika podróży)
Ułomek z dawnego rękopismu słowiańskiego
Un songe (Sen)
Ce fut par une belle soirée d’automne… (Było to pięknego jesiennego wieczoru…)
Sur les bords d’un ruisseau… (Na brzegu potoku…)
J’étais assis près d’un piano… (Siedziałem przy fortepianie…)
Zawisza. Ballade (Zawisza. Ballada)
À l’heure du crépuscule… (O godzinie, gdy zapada zmierzch…)
Le journal d’un mourant (Dziennik umierającego)
Adieu aux environs de Genève (Pożegnanie pod Genewą)
Sur la mort (O śmierci)
Le jeune chevalier Olivier de Bracy… (Młody rycerz Oliwier de Bracy…)
Un beau jour d’été (Piękny letni dzień)
Le lit de mort (Łoże śmierci)
Un enterrement catholique (Pogrzeb katolicki)
Sur la vie (O życiu)
Un salon (Salon)

Spis rzeczy (vol. 3)

Wygnaniec (L’exilé)
Il est une plaine… (Jest taka równina…)
À deux reprises différentes… (Dwukrotnie zdarzyło się…)
Le siècle dans lequel nous nous avançons… (Wiek, w którym żyjemy…)
Adam le Fou (Adam Szaleniec)
Et son pâle visage… (A jego blada twarz…)
Une étoile (Gwiazda)
Le choléra (Cholera)
Il est un sentiment… (Istnieje uczucie…)
Et où est-il maintenant… (A gdzież jest teraz…)
La confession. Ode traduite du polonais (Spowiedź. Oda tłumaczona z polskiego)
Przelotna chmura
[À Venise] ([W Wenecji])
Śniło mi się, żem płynął z tobą…
Sur le front du pélerin… (Na czole pielgrzyma…)
Ostatni raz się zwarli…
O Boże, błogosław tym…
Boże, wysłuchaj modlitwę…
Herburt. Ułamek
[Modlitwy]
- Modlitwa za umarłych
- Litania
- Modlitwa do Najświętszej Panny
- Modlitwa za dzieci
- Modlitwa za siebie
- Modlitwa, żeby umrzeć młodą
- Modlitwa w chwili zwątpienia
- Modlitwa podczas mszy
- Modlitwa, przebudziwszy się w nocy
Noc letnia
Pokusa
[Album sycylijski]
Panie! co czuwasz nad światem…
Gdzie czuciem i natchnieniem nie sposób…
O Jezu Chryste! Odkupicielu i Zbawicielu nasz!…