Tom 3 (vol. 1-2): Dramaty

„Pierwszą próbę dramatyczną” Zygmunt Krasiński stworzył w 1832 roku – była to wersja pierwotna Irydiona, która nigdy nie ujrzała światła dziennego, poeta zniszczył ją przed ukończeniem. Jest to ważna informacja dla dziejów dramatopisarstwa autora
Przedświtu, ponieważ niemal wszystkie jego dramaty (z wyjątkiem Nie-Boskiej komedii) powstawały długo, z przerwami, w mękach i trudach, które poeta często porównywał do bólów porodowych. Pracę utrudniały mu nie tylko choroby i przeżycia miłosne, ale przede wszystkim rozległe i skomplikowane tematy historyczno-polityczne, których podjęcie wiązało się z solidnym przygotowaniem. Szczególnie wymagające okazały się pod tym względem Irydion i Wanda, a dowodem ogromnej pracy Krasińskiego są bez wątpienia sporządzone przez niego przypisy do tych utworów.

Jeden dramat został zatem przez poetę zniszczony, trzech dramatów – Wandy, [Roku 1846] i Nie-Boskiej komedii. Części pierwszej – romantyk nigdy nie ukończył, pozostawiając je w rękopisach. Nie zrealizował też dzieła swojego życia, które miało jemu i jego ukochanej Beatrice (Delfinie Potockiej) zapewnić nieśmiertelność – projektu trylogii Nie-Boskiej komedii. Krasiński za życia był więc tak naprawdę autorem tylko dwóch dramatów – Nie-Boskiej komedii i Irydiona – ale i tak sławę zyskał jako dramatopisarz (co prawda anonimowy, lecz w wielu kręgach przecież rozpoznany), genialny autor „cudnie pięknego” Irydiona i jako „poeta ruin”. Za sprawą Nie-Boskiej komedii stał się twórcą dramatu narodowego, rozsławionego przez Adama Mickiewicza dzięki jego wykładom w Collège de France. Irydion uczynił zaś z niego – jak to ujął autor Dziadów – jednego z największych poetów XIX wieku.

(fragment Wstępu autorstwa Magdaleny Bizior-Dombrowskiej)

Tom 3: Dramaty (opracowanie edytorskie Magdalena Bizior-Dombrowska)

Spis rzeczy (vol. 1)

Wstęp

Układ tomu

Zasady edycji

Wykaz skrótów

Bibliografia

Dramaty